Chuyện xứ điều - [Bài 3]-Các tay đua công thức 1 của ngành điều Việt Nam

Khát vọng của Tạ Quang Huyên

Làm điều hôm nay, khá giả ngày mai! Phải chăng đây là chân lý?

Thật khó có thể trả lời rõ ràng và dứt khoát, chỉ biết rằng những người làm điều thành công nhất của chúng ta thường là những người có tình yêu mạnh mẽ với cây điều và luôn làm việc siêng năng chăm chỉ.

Đó là anh Tạ Quang Huyên, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc của công ty Hoàng Sơn I, tỉnh Bình Phước.

Trước đó tôi có tìm hiểu về công ty Hoàng Sơn I thì được biết công ty được hai vợ chồng anh Huyên chị Nga thành lập năm 2003. Sau đó 10 năm công ty đã lọt vào top 5 doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều hàng đầu Việt Nam, và tới năm 2020 công ty đã có công suất chế biến gần 300 tấn hạt/ngày. Hàng tháng xuất khẩu trên 2.000 tấn nhân các loại. Doanh thu bán hàng trên 100 triệu USD/ năm, đứng thứ 3 ở Việt Nam sau Olam và Long Sơn. Hiện nay công ty có 6 doanh nghiệp thành viên và  đang hoạt động rất hiệu quả với vốn tự có rất lớn...

Vào năm 2015 khi đi xúc tiến thương mại tại Trung Quốc với tôi, Huyên nói “Công ty Tanimex-La của bác năm nay chắc vẫn vậy!”. Tôi hỏi “Sao Huyên biết?”. Anh nói “Vì em thấy bác không có khát vọng nên chắc vẫn vậy”. Về nhà tôi nghĩ mãi về câu nói tưởng như vô thưởng vô phạt của Huyên, song phải thừa nhận là nếu chúng ta không có khát vọng thì chúng ta chẳng làm được gì cả.

Huyên nói ở Hoàng Sơn I thì vợ chồng, con cái, anh em đều làm việc hết mình. Huyên có hai con đi du học nước ngoài, các cháu có điều kiện ở lại nhưng khi được Huyên giải thích hai cháu sẵn lòng về Việt Nam phụ giúp vợ chồng Huyên, phụ giúp gia đình... Tôi chất vấn Huyên “Nhưng phải chăng Hoàng Sơn I đã gặp may trong kinh doanh?”, Huyên thừa nhận và triết lý mọi thứ đều khởi từ duyên.

Tôi lại hỏi tình hình năm 2008 của Hoàng Sơn I thế nào? Huyên nói đúng là thời kỳ đó công ty có khó khăn thật, nhưng đã kiên trì đàm phán nên được khách hàng chấp nhận cho công ty giao từ từ. Sau này khi khách gặp khó khăn, công ty cũng bán hỗ trợ giá. Tình hình năm 2018 khác, đầu năm công ty ký thô giá cao, nhưng cuối năm khi giá thô thế giới tụt thê thảm công ty cũng ký được nhiều. Bù qua bù lại nên những năm 2018-2019-2020 công ty sản xuất kinh doanh lãi nhiều. Tôi nói ngành điều có mấy ai được cái may như Huyên. Anh thừa nhận: “Phải nói em may thật”. Tôi nói rằng trên trang Vietnam cashew people thấy Huyên dường như rất tin vào triết lý nhà Phật. Huyên nói đúng. Tôi hỏi “Vậy Huyên có tin vào luật nhân quả không?”. Huyên nói “Tin chứ. Trên đời này làm gì có chuyện cứ ngồi yên chờ lá sung rụng. Để có được ngày hôm nay Hoàng Sơn I đã phải lao động cật lực rất nhiều”.

Tôi lại hỏi: “Vậy kế hoạch sắp tới của Hoàng Sơn I thế nào? “Huyên trả lời: “Sẽ tiếp tục sản xuất kinh doanh điều, trong đó đẩy mạnh chế biến sâu. Ngoài ra sẽ tìm kiếm cơ hội để đầu tư kiếm lợi nhuận từ các kênh khác ...”.

Chia tay, tôi chúc Huyên luôn may mắn và đạt được nhiều thành tựu hơn nữa trong kinh doanh. Huyên cảm ơn và nói rằng: “Ai thì em không biết, nhưng em thì không thể bỏ ngành điều, tuyệt đối không!”.

Tôi thầm nể phục Huyên vì anh đã có công lớn trong chế biến, xuất nhập khẩu điều ở Bình Phước và ở Việt Nam.

Quy trình Cashew 6.0 của Cao Phát

Cuối năm 2018 tôi cùng một số anh em Long An ra thăm nhà máy của công ty Cao Phát. Sau ít phút chào hỏi xã giao tôi đề nghị anh cho tôi đi thăm nhà máy, anh Cao Thúc Uy, Giám đốc công ty vui vẻ nhận lời và trực tiếp dẫn chúng tôi đi một vòng từ khâu đầu đến khâu cuối. Anh giới thiệu tỉ mỉ từng công đoạn và bảo anh được như ngày hôm nay là nhờ tốn kém rất nhiều tiền bạc. Anh than phiền máy móc thiết bị thay thế liền liền, nhiều máy trở thành đống sắt vụn bán không kịp nhưng giờ thì ổn rồi.

Khỏi phải nói là quy trình “cashew 6.0” của anh hiệu quả như thế nào so với quy trình sản xuất của công ty tôi vốn tốn tới 15 ngày. Đúng là anh đang đi bằng máy bay còn tôi thì đi bằng xe lửa. Về nhà tôi đặt vấn đề là liệu anh có thể chuyển giao công nghệ cashew 6.0 của anh cho tôi được không? Uy nhận lời nhưng tôi biết là anh đang rất khỏ xử và hiểu được rằng thực chất thì anh đã tốn kém rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc mới có kết quả này, bây giờ chuyển giao cho tôi biết tính thế nào…

Đó là hai câu chuyện về hai con người làm điều tuy có khác nhau về tư duy, phương pháp: một người rất nhanh nhạy, quyết liệt trong mọi việc, một người luôn tìm tòi sáng tạo để áp dụng những công nghệ mới nhất vào sản xuất, nhưng họ đều có một điểm chung là luôn có khát vọng trong cuộc sống, luôn tận tụy lao động hết mình. 

Ba chàng ngự lâm Đại Hoàng Kim

Thú thật trong cuộc đời tôi đi nhiều nơi, biết nhiều người, học nhiều thầy,… nhưng thật tôi chưa từng gặp những người có khát vọng vươn lên làm giàu như ba anh em nhà Đại Hoàng Kim (gồm Hoàng Kim Tiến, Hoàng Kim Mạnh và Hoàng Kim Hòa. Tiến là con trai cả, còn Hòa là con út trong gia đình).

Được biết ba anh em người quê Hải Phòng khởi nghiệp năm 2010 ở Sóc Hai Căn, Bù Gia Mập. Đại Hoàng Kim là doanh nghiệp chuyên chế tạo máy cắt tách hạt điều. Xem ra thì ba anh em cũng đi lên từ nghèo khó, vì so với các doanh nghiệp khác của ngành cơ khí chế tạo thiết bị chế biến điều ở Việt Nam thì Đại Hoàng Kim đi sau, lại không được đào tạo bài bản, vốn khởi nghệp cũng không phải là lớn. Họ đều xuất thân từ những người làm thuê, có điều là máy cắt tách hạt điều của Đại Hoàng Kim là thế hệ máy rất nhiều doanh nghiệp điều Bình Phước đang dùng.

Gần đây thì nhiều doanh nghiệp ngành điều ở Đồng Nai, Long An, Tây Ninh, lớn có nhỏ có cũng đã sử dụng máy này. Tôi cũng là người đã sử dụng máy của Đại Hoàng Kim hơn năm nay thấy có nhiều tính năng ưu việt: máy tương đối bền, tiếng ồn lại thấp, tỷ lệ nhân bể, nhiễm dầu cũng rất thấp. Đặc biệt là máy cắt của Đại Hoàng Kim còn có hệ thống thu gom nhân và vỏ hiệu quả, qua đó tăng được năng suất lao động. Chưa hết, các thiết bị, các khâu trong dây chuyền chế biến điều do nhóm Đại Hoàng Kim thiết kế thường rất hợp lý và tiết kiệm mặt bằng. Tôi đã từng ghé thăm một nhà máy ở Phước Long do nhóm thiết kế mặt bằng chỉ có 2,500m2 nhưng ở đây đã tổ chức sản xuất từ khâu đầu đến khâu cuối với công suất cắt tách 15 tấn/ngày.

Còn nhớ năm 2019 sau khi đi khảo sát máy ở một số cơ sở tỉnh Bình Phước, tôi gọi cho anh Quốc Như, Giám đốc công ty Tân Hòa (Tây Ninh) cũng đang sử dụng máy cắt của Đại Hoàng Kim. Sự thật thì trong ngành điều chúng ta từ lâu rồi đã có những tên tuổi lớn thành đạt như lồng phân cỡ, thiết bị hấp, máy bóc vỏ lụa của anh Khôi (Khuôn Máy Việt) hay máy bắn màu Meyer Trung Quốc, một sản phẩm liên kết của anh Tuấn Anco Việt và nhiều thiết bị chế biến điều của anh chị em khác nữa cũng đang hoạt động rất tốt ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Điều tôi muốn nói ở đây là tinh thần khởi nghiệp của nhóm doanh nhân trẻ. Anh Hòa một thành viên của nhóm còn nói với tôi “Đại Hoàng Kim không có chủ trương bán máy ra nước ngoài vì máy sản xuất ra không đủ để cung cấp ở trong nước”. Anh còn nói với tôi “Con rất quí trọng những người như mấy chú”. Hòa còn rủ tôi đi tham quan nhà máy chế biến công suất 25 tấn/ngày của Đại Hoàng Kim, một nhà máy được xây dựng theo tiêu chuẩn cashew 4.0. Trên đường về anh còn giới thiệu với tôi trang trại của gia đình anh rộng 35 ha. Tôi nhìn khu đất bên cạnh bờ suối, nghe anh nói ở đây anh nuôi gà, thả vịt, rồi nuôi cá, chăn heo và trồng cả lúa nữa. Hòa tâm sự là anh em ở quây quần bên nhau cho vui, thực phẩm rau xanh tự túc cả, khỏi cần phải đi chợ.

Không hiểu sao tôi luôn nghĩ ngành điều Việt Nam đã thực sự sang một trang mới với những ông chủ mới rất giỏi giang và giàu nhiệt huyết...