Tiền Giang lấy sản xuất hữu cơ làm 'đường ray' trong phát triển cây dừa

Hiện nay, diện tích trồng dừa của tỉnh Tiền Giang khoảng 22 nghìn ha (diện tích lớn thứ 2 sau cây lúa) và ngày càng tăng, trong đó diện tích cho sản phẩm trên 18 nghìn ha, năng suất đạt 13,5 tấn/ha, sản lượng trên 244 nghìn tấn/năm. Trong đó, diện tích trồng dừa tập trung tại các huyện Chợ Gạo, Châu Thành, Tân Phú Đông và Gò Công Tây.

Nhóm dừa uống nước ở Tiền Giang chiếm tỷ lệ khoảng 60%, gồm các giống như dừa xiêm xanh, xiêm đỏ, xiêm vàng, dừa dâu, dừa dứa... Hiện toàn tỉnh có 141 cơ sở và 3 doanh nghiệp chuyên thu mua, sơ chế, gia công dừa dưới dạng bán tươi uống nước (dừa tươi nguyên trái) và dừa khô cho các thương lái hoặc doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh với sản lượng xuất khẩu cơm dừa sang thị trường Đức, New Zealand và Úc từ 1,2 - 4,6 tấn/năm, tổng kim ngạch xuất khẩu từ 2,8 - 10,6 triệu USD/năm.

Với tốc độ phát triển nhanh về diện tích cũng như sản lượng, những năm gần đây, ngành nông nghiệp Tiền Giang đã đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng dừa cho người dân theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ thông qua tập huấn, xây dựng mô hình, dự án khuyến nông.

Tiêu biểu như mô hình “Giải pháp phục hồi vườn dừa sau thời gian hạn mặn” quy mô 6ha/13 hộ; mô hình “Dừa đạt chuẩn GlobalGAP”, 10ha/7 hộ; mô hình “Dừa đạt chuẩn VietGAP”, 16,7ha/21 hộ. Bên cạnh đó, dự án “Sản xuất dừa theo hướng hữu cơ gắn sản xuất với tiêu thụ phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu” được thực hiện với quy mô 60ha/51 hộ; dự án “Đầu tư cải tạo thâm canh vườn dừa xiêm xanh, dừa mã lai” với 152,8ha/430 hộ. Các mô hình, dự án đã tập trung hướng dẫn người dân sản xuất dừa gắn với thị trường, ổn định và bền vững.

Ngành nông nghiệp Tiền Giang cũng tạo điều kiện cho các tổ chức nông dân tiếp cận với các doanh nghiệp nhằm liên kết sản xuất, tiêu thụ, chế biến dừa; hỗ trợ doanh nghiệp liên kết xây dựng các vùng trồng dừa tại huyện Châu Thành và Chợ Gạo tiến đến cấp mã số vùng trồng, đáp ứng các yêu cầu của nước xuất khẩu.

Tại huyện Chợ Gạo, địa phương này có tiềm năng rất lớn về phát triển các vùng chuyên canh dừa, tạo nông sản hàng hóa có giá trị cao, giải quyết việc làm cho người lao động, vừa góp phần xây dựng nông thôn mới thành công. Diện tích dừa của huyện Chợ Gạo đang cho trái hiện có trên 6.000ha.

Để nông dân tích cực chuyển đổi trồng dừa theo hướng hữu cơ, huyện Chợ Gạo chọn nông hộ làm điểm trình diễn mô hình sản xuất dừa hữu cơ. Bên cạnh đó, có hàng trăm lượt nông dân được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện tập huấn, chuyển giao kỹ thuật canh tác dừa hữu cơ.

Nông dân Phạm Văn Nghệ ở ấp Hòa Phú (xã Bình Ninh, huyện Chợ Gạo) có trên 2ha dừa chuyên canh đăng ký tham gia mô hình chuyển đổi sang sản xuất dừa hữu cơ. Ông được tập huấn, chuyển giao kỹ thuật canh tác dừa hữu cơ, hướng dẫn cách ghi nhật ký canh tác, khuyến cáo không sử dụng hóa chất cấm... Ông Nghệ hi vọng vườn dừa của gia đình sẽ cho thu nhập khá trong thời gian tới.

Ông Phạm Thanh Tuấn, Giám đốc HTX nông nghiệp Bình Ninh chia sẻ: Thời gian qua, Hợp tác xã đã thu hút 111 thành viên với 120ha dừa chuyên canh. Hợp tác xã đã kết nối với Công ty Cổ phần Công nghiệp thực phẩm Thabico để tiêu thụ dừa cho bà con. Hiện nay, toàn HTX đã có 24 hộ nông dân với diện tích 16ha liên kết trồng dừa hữu cơ với doanh nghiệp.

Theo Nghị quyết số 10 ngày 1/12/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Chợ Gạo, phấn đấu đến năm 2025, toàn huyện có 4.000ha dừa sản xuất hữu cơ. Việc chuyển giao kỹ thuật trồng dừa hữu cơ là bước đi mới, mở ra hướng phát triển bền vững, giúp nông dân vùng chuyên canh nâng cao chuỗi giá trị cây dừa, nâng cao thu nhập trong tương lai.

Theo ông Lê Văn Mỹ, Phó Bí thư thường trực Huyện ủy Chợ Gạo, ngay từ đầu năm 2022, huyện đã phối hợp cùng Công ty Cổ phần Công nghiệp thực phẩm Thabico (trụ sở tại xã Bình Ninh) triển khai hướng dẫn nông dân quy trình trồng và chứng nhận dừa hữu cơ tại 3 xã trọng điểm Hòa Định, Xuân Đông, Bình Ninh trên diện tích 300ha. Doanh nghiệp cũng liên kết với các HTX nông nghiệp trong khu vực bao tiêu sản phẩm dừa hữu cơ cho nông dân. Hiện nay, một số doanh nghiệp cũng đang mở rộng liên kết sản xuất và có nhu cầu thu mua nguyên liệu dừa hữu cơ. 

Theo Sở NN-PTNT tỉnh Tiền Giang, tỉnh đang định hướng chú trọng phát triển cây dừa theo hướng bền vững, quy hoạch các vùng sản xuất dừa tập trung theo hướng hữu cơ gắn với phát triển du lịch sinh thái. Qua đó xây dựng vùng nguyên liệu dừa đạt chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu cho tiêu thụ trái tươi và phục vụ chế biến, nâng cao giá trị canh tác dừa.

Ngành nông nghiệp Tiền Giang cũng chú trọng nghiên cứu, chọn tạo và sử dụng giống dừa có năng suất, chất lượng cao, kháng bệnh, đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường tiêu thụ để đưa vào sản xuất. Xây dựng và nhân rộng các mô hình/dự án ứng dụng công nghệ cao và hữu cơ trong sản xuất dừa.

Cùng với đó, đào tạo tập huấn, nâng cao năng lực về kỹ năng xúc tiến thương mại, thương mại điện tử cho các HTX, cơ sở sơ chế, chế biến dừa. Mời gọi, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp, cá nhân đầu tư công nghệ giúp nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm. Hỗ trợ, đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, điều kiện sơ chế cho HTX đáp ứng yêu cầu, điều kiện khi tham gia chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ dừa hữu cơ.

Trong tổ chức sản xuất, ngành nông nghiệp Tiền Giang chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức nông dân, đặc biệt là năng lực quản trị và liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm; thường xuyên tổ chức cho nông dân tham quan học tập, chia sẻ kinh nghiệm với các địa phương có các mô hình canh tác, liên kết sản xuất - tiêu thụ theo chuỗi giá trị dừa hữu cơ hiệu quả.