Nông nghiệp hữu cơ cần doanh nghiệp chung tay 'gánh vác'

Ngày 8/8, Sở NN-PTNT TP Cần Thơ phối hợp với Báo Nông nghiệp Việt Nam - Khu vực ĐBSCL tổ chức tọa đàm trực tuyến bàn về giải pháp và định hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Tại buổi Tọa đàm, các đại biểu, bà con nông dân nghe các diễn giả thông tin về tình hình, chính sách, quy định trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ tại TP Cần Thơ.

Cần Thơ phấn đấu có 2 - 2,5% diện tích cây trồng được chứng nhận hữu cơ

Hiện nay, vấn đề tồn dư thuốc BVTV trong rau quả còn cao, là mối lo chung của toàn xã hội. Trên thế giới, sản xuất nông nghiệp hữu cơ đã có từ lâu. Và ở Việt Nam, xu hướng này cũng không ngoại lệ.

Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT TP Cần Thơ, vấn đề sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc "4 đúng", an toàn vệ sinh thực phẩm ngày càng được người dân quan tâm. Xu hướng sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc BVTV sinh học ngày càng tăng… Hiện Cần Thơ có gần 500ha cây ăn trái, rau màu được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP.

“Đối với lĩnh vực rau quả, việc xây dựng vùng nguyên liệu gắn với chuỗi liên kết là một trong những giải pháp ngành nông nghiệp Thành phố đang tập trung. Trên cơ sở quy hoạch phát huy những lợi thế của từng vùng, chúng tôi sẽ đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, huy động nguồn lực xã hội, thu hút đầu tư của doanh nghiệp để xây dựng các dự án chuỗi liên kết sản xuất", ông Nghiêm cho hay.

Ngành nông nghiệp TP Cần Thơ đang tập trung phát triển nông nghiệp tuần hoàn gắn với quy hoạch và phát triển nông nghiệp hữu cơ. Thành phố đã quy hoạch một số vùng sản xuất hữu cơ trên lúa, rau, cây ăn trái. Dự kiến năm 2025 sẽ có 2 - 2,5% diện tích sản xuất nông nghiệp của Cần Thơ được chứng nhận hữu cơ; năm 2030 từ 4 - 5%.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, ông Trần Thái Nghiêm cho biết, Thành phố sẽ có những chính sách hỗ trợ cho nông dân mạnh dạn đầu tư và ứng dụng sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ trong thời gian tới. Cần Thơ có kế hoạch khảo sát để xây dựng các vùng sản xuất hữu cơ; thực hiện đồng bộ các chính sách theo tinh thần Nghị định 109/2018/NĐ-CP về phát triển nông nghiệp hữu cơ.

Bên cạnh đó, xây dựng chính sách để phát triển đồng bộ nông nghiệp, nông thôn; lồng ghép các chương trình khuyến nông, xây dựng nông thôn mới cũng như các chương trình khác để thúc đẩy phát triển nông nghiệp…

Song song đó, Cần Thơ luôn kêu gọi doanh nghiệp đầu tư cùng với HTX, nông dân để thực hiện các dự án sản xuất hữu cơ. Cụ thể, ngành NN-PTNT Cần Thơ phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn Lộc Trời thực hiện dự án sản xuất xoài hữu cơ, một số doanh nghiệp khác cũng đang xúc tiến triển khai dự án lúa hữu cơ trên địa bàn.

“Phát triển nông nghiệp hữu cơ cần gắn kết với doanh nghiệp, đặc biệt là giai đoạn đầu, giai đoạn mà sản phẩm chưa được chứng nhận hữu cơ. Doanh nghiệp chia sẻ rủi ro, đồng hành với nông dân”, ông Trần Thái Nghiêm.

Với quan điểm tích hợp đa giá trị trong chuỗi sản phẩm nông nghiệp, ngành nông nghiệp TP Cần Thơ cũng đang phối hợp với các ngành khác như Công Thương, Văn hóa - Thể thao và Du lịch để đẩy mạnh phát triển các chương trình như sản phẩm OCOP, du lịch nông nghiệp - nông thôn, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân.

“Ngành nông nghiệp Cần Thơ sẽ tập trung ứng dụng các giải pháp từ các tiến bộ công nghệ sinh học, hữu cơ nhằm tạo ra chuỗi sản phẩm an toàn và từng bước được chứng nhận các tiêu chuẩn chất lượng theo yêu cầu của doanh nghiệp. Từng sản phẩm nông nghiệp, chúng tôi đang có các dự án để xây dựng các nhãn hiệu, chuẩn hóa bao bì để góp phần thúc đẩy bảo quản chế biến, nâng cao giá trị”, ông Trần Thái Nghiêm nhấn mạnh.

Cần hướng theo tiêu chuẩn hữu cơ thế giới

Theo TS Vũ Tiến Khang, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển nông nghiệp hữu cơ Á Châu: Nông nghiệp nước ta đang đứng trước những thách thức không nhỏ. Đó là vấn đề ô nhiễm môi trường, đất đai bạc màu, suy giảm đa dạng sinh học, ngộ độc thuốc BVTV ở người. Việc sản xuất theo hướng hữu cơ, dẫn dắt cho sản xuất hữu cơ là rất cần thiết.

Tuy nhiên, việc sản xuất theo hữu cơ hiện nay mới bắt đầu được biết đến, chưa đạt hiệu quả cao cho người sản xuất hữu cơ. Theo TS Khang, thời gian tới, xu hướng nông nghiệp hữu cơ vẫn sẽ là tất yếu, để môi trường, hệ sinh thái an toàn hơn và nền nông nghiệp Việt Nam bền vững, hội nhập thế giới. 

TS Vũ Tiến Khang đã gợi ý về những công cụ, giải pháp thực hiện nông nghiệp hữu cơ. Trong đó, dựa trên tiêu chuẩn của Tổ chức Nông nghiệp hữu cơ thế giới (IFOAM), chúng ta đang nghiên cứu xem xét ban hành các nguyên tắc canh tác hữu cơ ở Việt Nam, gồm 22 nguyên tắc cơ bản. TS Khang cũng gợi ý một số công cụ trong thực hiện sản xuất nông nghiệp hữu cơ như: Dùng giống kháng sâu bệnh, chỉ dùng phân hữu cơ là phân chuồng, luân canh cây họ đậu, dùng thuốc trừ sâu thảo mộc, sinh học, luân canh cây trồng…

Trên thực tế, phát triển nông nghiệp hữu cơ đã và đang gia tăng liên tục trong những năm qua và có xu hướng tiếp tục tăng cao do sản xuất nông nghiệp hữu cơ phù hợp với chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững, thân thiện với môi trường, hướng tới xuất khẩu, góp phần định vị và nâng cao thương hiệu sản phẩm nông nghiệp Việt Nam.

Từ giữa năm 2021 đến nay, ngành nông nghiệp các địa phương vùng ĐBSCL đã tổ chức ký kết với nhiều doanh nghiệp đi đầu trong sản xuất phân bón hữu cơ, thuốc BVTV sinh học và kết hợp xây dựng các mô hình trình diễn nhằm giúp người dân thay đổi dần tư duy sản xuất từ sử dụng thuốc BVTV hóa học sang sử dụng thuốc BVTV sinh học.

Ông Nguyễn Minh Trí, Giám đốc Công ty Dafa Việt cho biết, thời gian qua, đơn vị đã đồng hành cùng nông dân phát triển mô hình nông nghiệp hữu cơ thông qua việc xây dựng các mô hình điểm trên cây lúa tại một số tỉnh thành với quy mô từ 400 - 600ha. Bên cạnh đó, Công ty cũng triển khai một số mô hình trên cây ăn quả, rau màu. Các mô hình đã góp phần thay đổi nhận thức của bà con nông dân về hiệu quả của việc chuyển đổi từ phân bón vô cơ sang hữu cơ; chất lượng sản phẩm, môi trường dần được cải thiện... Thời gian tới, Công ty sẽ có những chính sách để nhân rộng mô hình điểm.

Mục đích hàng đầu của nông nghiệp hữu cơ là tối đa hóa sức khỏe và năng suất của các cộng đồng độc lập về đời sống đất đai, cây trồng, vật nuôi và con người. Theo Tổ chức Nông nghiệp hữu cơ quốc tế (IFOAM): "Vai trò của nông nghiệp hữu cơ, dù cho trong canh tác, chế biến, phân phối hay tiêu dùng là nhằm mục đích duy trì sức khỏe của hệ sinh thái và các sinh vật, từ các sinh vật có kích thước nhỏ nhất sống trong đất đến con người.