Dùng vi sinh biến rác hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp thành phân hữu cơ

Xử lý phế phụ phẩm nông nghiệp, rác thải hữu cơ đang là vấn đề lớn ở nước ta hiện nay. Theo ông Phạm Xuân Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Phát triển Nông nghiệp Phương Nam (PADCO), trong sinh hoạt, đời sống hàng ngày hiện nay, chất thải sinh hoạt là một vấn đề nghiêm trọng. Đặc biệt, trong xu hướng đô thị hóa đang diễn ra rất nhanh chóng, việc xử lý rác thải gặp rất nhiều khó khăn thách thức. Tại các vùng nông thôn, rác thải cũng đang gây ra các vấn đề về môi trường.

Trước tình hình đó, nhiều năm qua, PADCO đã tích cực triển khai các giải pháp xử lý rác thải hữu cơ. Những giải pháp này hướng tới giúp cho nông dân, cộng đồng có thể xử lý rác thải hữu cơ thành phân hữu cơ một cách thuận lợi.

Nhờ tham gia chương trình ươm tạo doanh nghiệp của Khu Nông nghiệp Công nghệ cao TP.HCM, PADCO đã tiếp cận với các công nghệ mới, các tiến bộ kỹ thuật trong lĩnh vực vi sinh, sinh học. Vì vậy, công ty đã có những sản phẩm phù hợp với bà con nông dân trong việc xử lý chất thải, rác thải trong sản xuất cũng như trong sinh hoạt hàng ngày.

Không chỉ giúp nông dân xử lý rác thải hữu cơ, PADCO còn là một trong những đơn vị tiên phong ở Việt Nam cung cấp các giải pháp xử lý phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp thành phân hữu cơ, một trong những chương trình tiêu biểu là xử lý rơm rạ thành phân hữu cơ ngay trên đồng ruộng.

Từ hơn 10 năm trước, PADCO đã triển khai các giải pháp xử lý rơm rạ thành phân bón ngay trên đồng ruộng. Ông Hưng cho biết, khi bắt đầu thực hiện, công ty không chọn ĐBSCL vì nông dân khu vực này đã có thói quen đốt rơm rạ trên đồng từ lâu đời và thói quen này rất khó bỏ.

Do đó, PADCO đã bắt đầu từ các tỉnh phía Bắc. Ở vùng nông thôn phía Bắc, nông dân có tính cộng đồng cao, các đoàn thể của nông dân, phụ nữ, thanh niên thường có những phong trào hoạt động rất tốt. Do đó, việc vận động nông dân xử lý rơm rạ thành phân bón ngay trên đồng ruộng được triển khai một cách khá thuận lợi.

Sau khi thành công ở phía Bắc, để nhân ra diện rộng, PADCO bắt tay thực hiện ở ĐBSCL. Lúc này, chính quyền cơ sở ở các tỉnh ĐBSCL đã quan tâm nhiều hơn tới quản lý tình trạng đốt rơm rạ trên đồng. Nông dân trồng lúa ở ĐBSCL cũng đã bắt đầu phân tích hiệu quả kinh tế, cái được, cái mất của việc giữ thói quen đốt đồng với xử lý rơm rạ thành các nguyên liệu hữu ích.

Sản xuất theo hướng hữu cơ và lấy tín chỉ carbon cũng đang được nhiều nông dân quan tâm. Nông dân ĐBSCL vốn đã quen sản xuất hàng hóa nên khi thấy được hiệu quả kinh tế thực sự từ những giải pháp mới, họ sẵn sàng tham gia ngay.

Thấy điều kiện đã thuận lợi, PADCO phối hợp cùng TS Nguyễn Văn Bắc - cố vấn nông trại Tam Nông (phường Thạnh Lộc, quận 12, TP.HCM) triển khai một số mô hình trình diễn ở ĐBSCL. Những mô hình này đều được nông dân đón nhận, hào hứng tham gia. Từ đó, xử lý rơm rạ trên đồng ruộng bằng vi sinh đã được nhân rộng nhanh chóng. Có những vùng hiện nay gần như 100% diện tích lúa đã không còn tình trạng nông dân đốt rơm rạ.

Dùng vi sinh xử lý rơm rạ trên đồng ruộng thành phân hữu cơ đã giúp nông dân giảm được lượng phân bón hóa học từ 30 đến 50%, giảm 4 - 5 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và tăng năng suất lúa. Từ việc giảm phân hóa học, giảm số lần phun thuốc BVTV, tăng năng suất lúa, nông dân đã tăng thêm được hàng triệu đồng lợi nhuận/ha. Như ở Kiên Giang, Hải Dương, có những cánh đồng lúa hàng trăm, hàng nghìn ha cùng triển khai giải pháp này và đã có lợi nhuận tăng thêm bình quân 5 triệu đồng/ha so với những nơi vẫn đốt rơm rạ trên đồng. Cá biệt có những mô hình đã tăng thêm lợi nhuận tới 15 triệu đồng/ha.

Do có hiệu quả cao trong thực tế, đến nay, đã có hàng trăm nghìn ha lúa trên cả nước đang áp dụng phương pháp xử lý rơm rạ bằng vi sinh để tạo ra phân hữu cơ. Khi Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp được triển khai ở ĐBSCL, PADCO đã xây dựng các mô hình xử lý rơm rạ ngay trên đồng ruộng theo mục tiêu của chương trình và nhận được sự hưởng ứng tích cực từ các địa phương. 

Nhiều nông trại, điểm du lịch nông nghiệp cũng đang áp dụng công nghệ vi sinh trong xử lý rác hữu cơ, chất thải từ hoạt động nông nghiệp nhằm giữ cho môi trường xanh, sạch, qua đó thu hút được du khách.

TS Nguyễn Văn Bắc cho biết: "Nông trại Tam Nông đã áp dụng quy trình phân loại rác và xử lý rác hữu cơ thành phân hữu cơ bằng công nghệ vi sinh. Sau đó, tất cả những rác hữu cơ đã được xử lý sẽ bón lại cho vườn rau hữu cơ hoặc vườn cây ăn trái. Đây là một quy trình rất tuyệt vời vì khi chúng tôi xử lý bằng công nghệ này thì nông trại gần như không có mùi hôi, không có ruồi muỗi và có thể giảm đến 2/3 lượng rác thải nói chung".