Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Đồng Tháp cần nghiên cứu thương hiệu lúa gạo mùa nước nổi

Ngày 1/9, tại huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp tổ chức hội nghị sơ kết Dự án “Sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp”. Đến dự có Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan.

Ông Trần Thanh Nam, Chủ tịch UBND huyện Tam Nông cho biết, dự án sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp đã qua 2 năm triển khai, đang đem lại thắng lợi lớn.

Cụ thể, vụ lúa đông xuân, quy mô 82ha/23 hộ thực hiện tại ô bao số 9 và ô bao số 10, xã Phú Thành A. Tại ô bao số 9, diện tích 55ha/17 hộ, xuống giống OM18 cấp xác nhận, lượng giống 100 kg/ha (thấp hơn ngoài mô hình khoảng 50 kg/ha, tương đương 550.000 đồng/kg). Năng suất 7,5 tấn/ha, cao hơn ngoài mô hình 300 kg/ha, chi phí 23,8 triệu đồng/ha, giá thành sản xuất 3.173 đồng/kg thấp hơn ngoài mô hình 299 đồng/kg. Giá bán 8.000 đồng/kg, lợi nhuận hơn 36 triệu đồng/ha, cao hơn ngoài mô hình 3,6 triệu đồng/ha.

Vụ hè thu mô hình triển khai 80 ha/23 hộ, thực hiện cũng tại ô bao số 9 và ô bao số 10. Mô hình sử dụng giống OM18 cấp xác nhận, lượng giống 100 kg/ha, giảm 33% so với bên ngoài (khoảng 50 kg/ha), sử dụng phân hữu cơ thay thế một phần phân bón vô cơ, giảm khoảng 25% lượng phân vô cơ so với bên ngoài (khoảng 150 kg/ha). Năng suất bình quân 6,7 tấn/ha (cao hơn ngoài mô hình 400 kg/ha), tổng chi phí 26 đồng/ha, thấp hơn ngoài mô hình 793.500 đồng/ha, giá thành sản xuất 3.889 đồng/kg, thấp hơn ngoài mô hình 373 đồng/kg, lợi nhuận bình quân 29,5 triệu đồng/ha, cao hơn ngoài mô hình 4,1 đồng/ha.

Theo ông Nam, hiện nay toàn huyện có 170ha sản xuất lúa hữu cơ. Đặc biệt huyện đang đẩy mạnh phát triển nông nghiệp hữu cơ bền vững trong tương lai, đã xây dựng kế hoạch sử dụng ứng dụng ghi chép sổ nhật ký điện tử, theo dõi đồng ruộng trên thiết bị thông minh. Đăng ký nhãn hiệu gạo do HTX Quyết Tiến sản xuất, đồng thời đầu tư trang thiết bị cho việc chế biến sau gạo như bột gạo, mỹ phẩm, dược phẩm. Bên cạnh đó, mời gọi và tạo điều kiện thuận lợi để các công ty liên kết đầu tư và tiêu thụ lúa trong mô hình cho nông dân. Xây dựng mô hình phát triển kinh tế cho HTX, tổ hợp tác, hội quán, nông dân sử dụng nguồn rơm tại chỗ tái sử dụng để sản xuất nấm rơm và giá thể hữu cơ, ủ phân hữu cơ truyền thống, làm thức ăn gia súc, góp phần tăng thêm thu nhập. Phát triển sản xuất lúa gắn với công nghệ sinh thái, tạo cảnh quan, dẫn dụ thiên địch… gắn với phát triển du lịch trải nghiệm.

Anh Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc HTX Quyết Tiến ở xã Phú Thành A, huyện Tam Nông, Đồng Tháp là người trực tiếp thực hiện mô hình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hiện đại và phát thải thấp. Xuất phát từ năm 2023 với diện tích ban đầu là 20ha/8 hộ, đến năm 2024 diện tích được mở rộng lên 80ha/23 hộ. Sau 2 năm thực hiện mô hình được nhiều nông dân hưởng ứng tham gia rất hài lòng về quy trình kỹ thuật như áp dụng biện pháp sạ cụm, sạ thưa giúp giảm lượng giống gieo sạ 50 - 70 kg/ha. Sử dụng phân hữu cơ thay thế một phần phân bón vô cơ và giảm khoảng 30 - 40% lượng phân vô cơ so với bên ngoài (khoảng 100 - 150 kg/ha). Giảm được số lần phun thuốc BVTV từ 2 - 3 lần phun so với ngoài mô hình.

Sau khi thu hoạch, lượng rơm được thu gom khỏi ruộng khoảng 87,5% (tương đương với diện tích 70/80 ha), phần còn lại nông dân trong mô hình phun nấm Trichoderma để phân hủy rơm rạ tạo thêm dinh dưỡng cho đất. Áp dụng đồng bộ cơ giới hóa trong sản xuất từ khâu xuống giống đến khi thu hoạch (sạ lúa, phun thuốc, phun phân, thu hoạch).

Qua nhiều vụ canh tác, anh Tuấn nhận thấy đa số nông dân trong HTX tham gia mô hình đã thay đổi được tuy duy trong sản xuất lúa, mạnh dạn ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật như sử dụng máy sạ cụm để gieo sạ, phun thuốc BVTV bằng thiết bị bay (drone), bón phân hữu cơ để cải tạo đất… từ đó giúp nông dân tham gia mô hình giảm được chi phí sản xuất, gia tăng lợi nhuận. Mô hình ngoài việc trồng lúa tận dụng lợi thế mùa lũ, nông dân thực hiện trữ cá và tổ chức khai thác du lịch trải nghiệm mùa lũ với các hoạt động như giăng lưới, hái bông điên điển, nấu ăn giúp người dân có thêm thu nhập cải thiện cuộc sống.

Được sự quan tâm của các cấp chính quyền, địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi để nông dân tham gia mô hình, thường xuyên mở những lớp tập huấn nâng cao kiến thức về kỹ thuật canh tác lúa, sử dụng thuốc BVTV an toàn.

Được sự hưởng ứng của mạnh mẽ của đại đa số nông dân tham gia mô hình nên diện tích ngày càng được nhân rộng, dự kiến trong vụ đông xuân 2024 - 2025 diện tích đăng ký thực hiện mô hình tăng khoảng 120ha, anh Nguyễn Minh Tuấn phấn khởi nói.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, muốn sản xuất được nông nghiệp tuần hoàn hiện đại và phát thải thấp, trước tiên phải nâng cao nhận thức cho người sản xuất và tiêu dùng về các kiến thức sản xuất nông nghiệp an toàn, tuần hoàn, hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường và hệ sinh thái. Phát triển nền nông nghiệp đa giá trị, nâng cao thu nhập trên cùng diện tích, bền vững, thân thiện với môi trường sinh thái.

Song song đó phải ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến vào sản xuất, đặc biệt là số hóa dữ liệu canh tác. Từ đó chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp truyền thống sang mô hình giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến mục tiêu đạt được tín chỉ giảm phát thải carbon cho toàn bộ vùng dự án.

Xây dựng mô hình điểm về tích hợp công nghệ cao, góp phần xây dựng nông thôn mới và thực hiện Đề án tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp.

Tại hội nghị, Bộ trưởng còn dẫn câu truyện làm nông nghiệp tuần hoàn “lúa - cá - vịt) tại Thái Lan, khi họ sản xuất ra sản phẩm lúa hữu cơ luôn bán giá cao hơn thị trường gấp nhiều lần và còn thích nghi với biến đổi khí hậu. Qua hội nghị này, Bộ trưởng kỳ vọng tại huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp nên tạo thương hiệu lúa gạo mùa nước nổi và cần tư duy cộng đồng để cùng nhau sản xuất ra nông sản an toàn và gia tăng giá trị.