Thứ tư, 17/04/2024 | 17:13 GMT +7
Bánh âm là một trong các món ăn cổ truyền của dân tộc. Thường được người dân gói dùng vào các dịp lễ tết. Bánh được chế biến bằng gạo nếp và một số cây thảo mộc, dược liệu. Phần ăn được của bánh chỉ gồm một thỏi bột luộc chín tới màu vàng trong, có tác dụng nhuận tràng, lợi tiểu, giải độc, giải nhiệt, kích thích tiêu hóa, ăn ngon miệng, chống ngấy. Đặc biệt, ăn bánh âm vào những ngày nắng nóng cơ thể người sẽ rất mát.
Vào ngày Tết Nguyên đán ở các vùng nông thôn miền Bắc Nước ta có tục lệ, mua sắm rất nhiều gà, lợn, bánh trưng, xôi, rượu để thờ cùng Tổ tiên và trữ cho ăn cho những ngày Tết. Ngày Tết mọi người đều được nghỉ ngơi, không vận động/làm việc, lại ăn nhiều loại đồ ăn giàu đạm, mỡ và chất béo (có tính nhiệt), nên dễ mắc chứng nóng bụng, đầy hơi, khó tiêu không tốt cho sức khỏe. Vì vậy từ xa xưa cha ông chúng ta đã chế ra bánh âm (mang tính hàn), dùng tráng miệng sau bữa ăn, nhằm khắc chế, dung hòa tính nhiệt. Theo đó, nếu ăn nhiều thịt, cá và lương thực loại nếp, kết hợp thêm 1-2 cái bánh âm, sẽ tránh được những phiền toái khó chịu nêu trên. Đây là một trong những nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Việt. Có cơ sở khoa học, đã được thực tiễn chứng minh. Tuy nhiên, hiện nay kỹ thuật chế biến loại bánh này đang đứng trước nguy cơ bị mai một, nhất là bí quyết điều chế nước tro. Để làm bánh âm ngon, đúng cách, nhà nội trợ có thể tiến hành những bước sau:
Lưu ý, khối lượng các loại thảo mộc cho điều chế nước tro tương đương nhau; vôi và hạt xoan là không thể thiểu trong điều chế nước tro, các loại khác có thể hơn, kém hoặc thiếu 1-2 vị cũng được.
Gạo nếp vo đãi sạch rồi ngâm vào nước tro, tỷ lệ 1kg gạo/1-1,2 lít nước tro. Sau ngâm gần nửa ngày (10-12h) gạo sẽ mục, vớt vào rá tre và xóc kỹ dưới vòi nước sạch. Lá dong rửa hết bụi đất, phơi ráo nước, cắt lấy cuống lá để riêng, kết hợp tước bớt phần gân/cuống gồ lên dọc phiến lá. Trải lá và đổ gạo lên gói từng cái vuông như bánh Phu thê hoặc thuôn dài như bánh tẻ, to bằng đầu ngón chân cái người lớn. Bánh luộc khoảng 3-5 giờ sẽ chín/nhừ, thường gọi bánh đã “chạy gạo” đều. Khi chín ruột bánh chuyển màu vàng trong đồng nhất như hổ phách; Nếu luộc đủ thời gian ruột bánh vẫn còn lốm đốm giống hạt cơm trắng là bánh chưa “chạy gạo” hết. Nguyên nhân do gạo ngâm chưa mục, nước tro không chuẩn hoặc ít nước tro; Bánh âm chín không mùi, không vị, ăn nhạt mát, mềm và hơi dẻo. Nên chấm bánh âm ăn với mật mía cô đặc hoặc đường kính trắng. Bánh âm chín có thể bảo quản tự nhiên được 2-3 ngày, tùy thời tiết.
Yêu cầu: Trong quá trình chuẩn bị nguyên liệu và gói bánh, tuyệt đối không để dính dầu mỡ, vì chỉ cần dính một ít dầu mỡ là bánh không “chạy gạo” triệt để; Nước tro có khả năng ăn mòn kim loại và các đồ nhựa mỏng, phải dùng dụng cụ (chum, vại, chai lọ, bình, ống) bằng sành, sứ, thủy tinh cho chế biến và lưu trữ nước tro; Chỉ chọn lá dong tẻ cho gói bánh âm (bánh trưng hiện nay gói bằng lá dong nếp), có thể thay lá dong tẻ bằng lá cây mai rừng (cùng họ tre, trúc, vầu) như bà con một số dân tộc miền Núi Phía bắc vẫn dùng. Trước khi đưa bánh vào luộc, lấy các cuống lá dong (đã để riêng ở trên) rải xuống đáy nồi, xếp lần lượt từng lớp bánh sống lên trên, đổ ngập nước, luộc chín nhuyễn.
“Bánh âm ở một số địa phương còn gọi là bánh gio, bánh tro. Vì phụ liệu quyết định tạo lên chất lượng bánh này là nước tro của các cây thảo mộc; Người nội trợ có thể mua bánh hoặc nước tro chế sẵn từ các hộ chuyên doanh, nhưng phải chọn mua từ các cơ sở chế biến có uy tín”.
HÀ NỘI Tuần lễ giới thiệu, kết nối ẩm thực nông sản Việt Nam gắn với hệ thống cơ quan ngoại giao, tham tán nước ngoài ở Việt Nam được tổ chức từ ngày 27 - 29/10.
Đầu năm 2022, Công ty TNHH Chế biến dừa sáp Cầu Kè (Vicosap) cho ra mắt một sản phẩm rất ‘độc lạ’, sữa chua dừa sáp sấy khô giòn tan.
Một điều thú vị là Nam bộ có những loại bánh nếp khá tương đồng với các loại bánh của các nước bạn.
Những ngày lễ, Tết, bà con dân tộc Tày ở Văn Bàn (Lào Cai) chuẩn bị những nguyên liệu ngon nhất Tây Bắc để gói bánh truyền thống.
Cà Mau Tại ngày hội cua Cà Mau sẽ diễn ra cuộc thi ẩm thực với chủ đề “Hương vị cua Cà Mau” kết hợp việc xác lập kỷ lục 69 món chế biến từ cua.
Hà Nội Năm 2022 - 'Ngày của Phở 12-12' bước sang năm thứ 6, với chủ đề Phở Việt - Tinh hoa hội tụ, chương trình sẽ được tổ chức tại Nam Định từ 10-12/12.
Đến Tú Lệ mùa lúa chín nơi đâu cũng thấy thơm mùi cốm mới, mùi hương thơm ngào ngạt của lúa nếp tan. Đó là bí quyết làm cốm của người dân Tú Lệ.
Bún khô, mắm cá ruộng, bánh gai… là các sản phẩm ẩm thực đặc sản truyền thống ở các bản làng Tuyên Quang đang dần được khôi phục và gắn sao OCOP.
Cà Mau có 4 món ăn đặc sản được Hội Kỷ lục Việt Nam đưa vào vào top 100 món ăn đặc sản, top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam năm 2021 - 2022.
Đồng Tháp Vùng đất Sen Hồng có 4 món ăn, đặc sản khá nổi tiếng: chuột đồng quay lu, cá lóc nướng cuốn lá sen non, khô cá lóc Đồng Tháp Mười và Hồng Sen Tửu.