Thức đêm tìm vua nấm mối

Năm nay, bước vào mùa mưa, vùng gò đồi ở Phú Yên nấm mối mọc chậm, thế nhưng số lượng rất nhiều. Có người kiếm được rổ nấm, thúng nấm, nhưng cũng có người nhổ nấm rừng trúng cả... bao tải.

Cả làng đi tìm nấm mối

Nấm mối là một loại nấm được trời ban cho nên được xem là “vua” của các loài nấm. Nấm mối mọc vào mùa mưa, những chỗ nấm mọc thường có tổ mối ở dưới. Đợt nấm mối xuất hiện mới đây tại 3 huyện miền núi Đồng Xuân, Sơn Hòa, Sông Hinh. Tại chợ thị trấn Hai Riêng (huyện Sông Hinh), thị trấn Củng Sơn (huyện Sơn Hòa) và chợ thị trấn La Hai (huyện Đồng Xuân) hàng chục người bày bán gian hàng nấm mối.

Bà Trần Thị Đào ở Thị trấn Hai Riêng cho hay: Nấm mối một năm xuất hiện một lần nên ai đi chợ cũng ghé mua, nấm búp 250.000 đồng/kg, nấm nở 130.000 đồng/kg, người nào kẹt tiền cũng ráng mua được nửa ký về cả nhà ăn một bữa.

Bà Sô Thị Lang ở Thị trấn Hai Riêng bán nấm mối phân trần: "Mấy năm trước, tôi đi tìm nấm mối chỉ nhổ được rổ hoặc đựng trong nón về đủ gia đình ăn. Năm nay nấm mối xuất hiện nhiều nên tôi nhổ được cả thúng trên 6kg, trong đó 2/3 là nấm nở, bán bỏ túi gần 1 triệu đồng. Đó là có lúc gặp người quen bán rẻ. Ở chỗ tôi, cả làng đi nhổ nấm mối, có người trúng bán được 2 - 3 triệu đồng".

Tại một góc chợ Thị trấn Củng Sơn (huyện Sơn Hòa), nấm mối bày bán trải dài. Bà Sô Thị Linh, ngồi bán nấm mối ở đây chia sẻ: Mấy năm trước chỗ này vài người bán nấm mối, riêng năm nay người bán nhiều gấp đôi. Có người bán gùi nấm mối, cân nặng 10kg. So với các năm trước thì năm nay nấm mối nhiều, đi tìm nhổ về, lớp ăn lớp bán, người gùi nấm, người bưng rổ nấm đem bán.

Ông Trần Văn Chung, rảo “chợ” nấm mối ở đây cho hay: Năm nay facebook “trúng” nấm mối, nhổ nấm được ai cũng thi nhau đăng, facebook tràn ngập nấm mối. Nấm mối ở Sơn Hòa “ăn” vô tận Đồng Nai, Bình Dương, TP.HCM. Nấm mối quý hiếm, thường các gia đình ở đây đi nhổ hoặc mua về nấu chín để trong ngăn đá tủ lạnh rồi bảo quản gởi đi xa. Nấm mối chế biến cách này để dành ăn tháng này qua tháng khác.

Thức đêm tìm nấm mối

Ông Phan Văn Phước, ở xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) chia sẻ “bí quyết” tìm nấm mối: Nấm mối mọc núp trong bờ bụi, khi có nấm xuất hiện, một gia đình có 2, 3 người tìm nấm. Nấm mối mọc thình lình, lúc vừa đội đất lên thì tai nấm búp màu đen nằm sát mặt đất có lá ủ đen che lấp nên khó thấy, vì vậy có bờ rào “ông đi qua, bà đi lại” nhưng người đi sau nữa lại phát hiện nấm.

Cũng theo ông Phước, cây nấm yếu đuối nhưng khi đội đất gặp chỗ có đá thì lật những hòn đá nhỏ chui lên. Nấm mối mọc lặp lại ở các phang nấm năm trước, vậy nên có người năm nay “đi thăm” phang nấm hồi năm ngoái nhưng do cả làng đi tìm nấm mối nên người khác đến trước đã nhổ mất.

Nấm mối “đội” lá ủ. Có người đi tìm sáng mắt chỉ thấy tai nấm mồ côi (một tai duy nhất) “ngồi” trong bờ rào, chân nấm to bằng cổ tay người lớn, còn tai nấm bằng cái tô.

Ly kỳ chuyện tìm nấm mối, có người nửa đêm, gà gáy rảo khắp vùng gò đồi đi tìm nhổ nấm, mờ sáng về thì thấy người trong xóm lại nhổ nấm mọc ngay ở hàng rào trước cửa ngõ nhà mình. Có người nhổ nấm mối ăn ngập mày ngập mặt, có người đi nát gò, nát đồi không có tai nấm biết ơn. Mờ sáng về đến nhà, vợ nói lời chọc ghẹo, thôi qua chợ “nhổ” cho rồi.

Những ngày qua, vùng gò đồi huyện Đồng Xuân có mưa dầm, trời se lạnh nên nấm mối mọc rộ. Mùa nấm mối nơi đây mọc từ đầu tháng 10 đến tháng 12 âm lịch, mỗi mùa nấm mối mọc 4 - 5 đợt trong các bờ, bụi rậm.

Năm nay, do nắng hạn kéo dài nên nấm mối “nín” lại, đến nửa tháng 10 âm lịch vừa qua mọc rộ. Nhổ nấm người nào trúng thì được rổ, đựng một thúng, năm nay có người nhổ nấm rừng chở cả bao tải.

Nấm mối xuất hiện nhiều nên nhiều người ở huyện Đồng Xuân tìm nấm mối. Phụ nữ thấy nấm mối mọc nhiều “ham như ham nấm”, thức cả đêm tìm nhổ nấm. Bà Nguyễn Thị Hương, năm nào cũng nhổ nấm mối ở huyện Đồng Xuân cho hay: "Nấm mối ăn ngon, bổ, khi nấu chỉ nêm muối, thêm lá e trắng, không thêm gia vị khác. Nấm mối tự nó ngọt trong nồi. Tôi từng đi nhổ và ăn biết bao mùa nấm mối nhưng một khi phang nấm mối mọc khó có nấm độc nào mọc xen vào".