Bình Dương bàn giải pháp phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn

Phát triển nông nghiệp bền vững và xanh hơn

Mặc dù là tỉnh có tốc độ phát triển công nghiệp và dịch vụ cao, tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng nông nghiệp Bình Dương vẫn đóng vai trò quan trọng, đóng góp khoảng 18.000 đến 19.000 tỷ đồng, chiếm 2,5 - 3% trong cơ cấu kinh tế chung.

Ngành nông nghiệp của tỉnh này không chỉ đảm bảo ổn định đời sống người dân nông thôn mà còn cung cấp lương thực, thực phẩm cho người dân, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.

Ông Lê Thanh Tâm, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bình Dương cho biết thêm, hiện Bình Dương là tỉnh có số trang trại nông nghiệp đứng thứ 2 Đông Nam bộ và thứ 5 cả nước. Chăn nuôi của tỉnh cũng chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng tập trung và quy mô lớn, trang trại xanh thân thiện với môi trường. Tỉnh Bình Dương cũng đạt thành tựu cao trong xây dựng vùng an toàn dịch bệnh động vật, hướng tới mục tiêu xuất khẩu.

Bình Dương đã tích cực ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp với hơn 6.450ha đất canh tác, tập trung vào các mô hình nông nghiệp sạch và hữu cơ. Nông sản sạch, sản xuất theo tiêu chuẩn Organic, VietGAP, GlobalGAP là những tiêu chí mà tỉnh đang theo đuổi, thể hiện qua việc đầu tư vào công nghệ hiện đại và quản lý chặt chẽ chất lượng sản phẩm.

Ngoài ra, tính đến tháng 9/2024, toàn tỉnh đã cấp 31 mã vùng trồng, 13 mã cơ sở đóng gói và công nhận 219 sản phẩm OCOP, trong đó 10 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao. Việc Bình Dương đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và phát triển nông sản theo tiêu chuẩn cao cấp không chỉ giúp gia tăng giá trị sản phẩm mà còn mở rộng khả năng xuất khẩu ra các thị trường khó tính.

Tuy nhiên, với diện tích sản xuất ngày càng thu hẹp và các thách thức về tài nguyên thiên nhiên cùng biến đổi khí hậu, sản xuất nông nghiệp Bình Dương không thể tiếp tục dựa trên chi phí thấp và thâm dụng lao động.

Tỉnh đang chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, thúc đẩy phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, gắn với xây dựng mã vùng trồng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Song song đó, ngành nông nghiệp Bình Dương cũng đang hướng tới tạo ra giá trị cao hơn thông qua việc giảm thiểu sử dụng tài nguyên và lao động, tận dụng công nghệ để phát triển bền vững và xanh hơn.

Minh chứng, Bình Dương đã và đang triển khai nhiều mô hình nông nghiệp tiên tiến, như ứng dụng vi sinh bản địa IMO, tưới tiết kiệm nước, mô hình sản xuất tuần hoàn... Các mô hình này không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn góp phần bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nông nghiệp. Chẳng hạn, hơn 90% nước thải chăn nuôi được xử lý và tái sử dụng, trong khi chất thải rắn được thu gom để ủ phân bón…

Nhà khoa học, nhà nông hiến kế

Tham luận tại hội thảo, TS Lê Khắc Hoàng, Trưởng Bộ môn Bảo vệ thực vật (Khoa Nông học, Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM) cho biết, hiện ngành nông nghiệp đang trải qua những thay đổi lớn nhằm thích ứng với nhu cầu tăng cao về thực phẩm, biến đổi khí hậu và sự phát triển công nghệ.

Tỉnh Bình Dương có nhiều tiềm năng để phát triển các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ, sinh thái và bền vững. Tuy nhiên, cần có sự quy hoạch, chiến lược phát triển hợp lý để đảm bảo rằng các mô hình có thể thích nghi và phát triển trong môi trường đặc thù của một tỉnh công nghiệp hóa. Với các đường lối, chính sách phù hợp, Bình Dương không chỉ có thể phát triển nông nghiệp tiên tiến mà còn góp phần bảo vệ môi trường và tạo ra giá trị bền vững cho nền kinh tế nông nghiệp.

Với ngành công nghiệp phát triển mạnh, tỉnh Bình Dương có thể tận dụng lượng chất thải sinh hoạt và công nghiệp để tái chế thành phân bón hoặc năng lượng sinh học hỗ trợ cho các hoạt động nông nghiệp tuần hoàn. Ngoài ra, Bình Dương có nguồn lực tài chính và hạ tầng mạnh, có thể áp dụng các chính sách phát triển nông nghiệp bền vững để đảm bảo cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường…

“Nhìn chung, Bình Dương có nhiều tiềm năng để phát triển các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ, sinh thái và bền vững. Tuy nhiên, cần có sự quy hoạch, chiến lược phát triển hợp lý để đảm bảo các mô hình có thể thích nghi và phát triển trong môi trường đặc thù của một tỉnh công nghiệp hóa.

Với các đường lối, chính sách phù hợp, Bình Dương không chỉ có thể phát triển nông nghiệp tiên tiến mà còn góp phần bảo vệ môi trường và tạo ra giá trị bền vững cho nền kinh tế nông nghiệp”, TS Lê Khắc Hoàng nhấn mạnh.

Là một trong những HTX tiên phong thực hành sản xuất kinh doanh có trách nhiệm với môi trường, tham luận tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Tiến - Giám đốc HTX Dân Tiến cho biết, HTX được thành lập vào năm 2017 với 9 thành viên, quản lý 50ha đất nông nghiệp. HTX chuyên về trồng bưởi, cam và kết hợp với dịch vụ du lịch sinh thái.     

Trước sự biến đổi khí hậu khó lường, nhiều nông dân tại xã Tân Định, huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đã hợp tác thành lập HTX Dân Tiến nhằm sản xuất theo hướng an toàn, sinh thái, nâng cao năng lực và thích ứng với thị trường. HTX không chỉ đẩy mạnh sản xuất theo VietGAP và hữu cơ mà còn hỗ trợ thành viên và nông dân liên kết tiêu thụ sản phẩm. Các hộ gia đình thay vì sử dụng hóa chất độc hại gây ô nhiễm môi trường đã chuyển sang sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc bảo vệ thực vật sinh học.

Theo đó, các thành viên HTX thực hiện chăm sóc cây trồng theo nguyên tắc “4 đúng”: Đúng loại, đúng liều, đúng cách, đúng thời gian. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật giúp HTX giảm phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Nhờ máy móc hiện đại, các hộ có thể tưới tiêu hiệu quả hơn, tiết kiệm nước và giảm công lao động, đồng thời tăng năng suất và giá trị sản phẩm.

Sản phẩm của HTX Dân Tiến được thị trường ưa chuộng, không chỉ có chỗ đứng tại địa phương mà còn mở rộng ra các tỉnh phía Nam và Bắc, với mục tiêu lâu dài là xuất khẩu. HTX đang xây dựng chuỗi liên kết khép kín và bền vững nhằm giảm thiểu rủi ro về dịch hại và ổn định thị trường tiêu thụ.

Theo ông Tiến, thực trạng nông nghiệp Bình Dương hiện nay vẫn còn các mô hình sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, thiếu liên kết, hiệu quả thấp nên khó áp dụng được công nghệ và thu hút doanh nghiệp công nghệ vào nông nghiệp. Để giải quyết vấn đề trên, ông Tiến kiến nghị ngành nông nghiệp cần tập trung ưu tiên nguồn lực triển khai xây dựng mô hình điểm để nhân rộng sang các lĩnh vực khác. 

Đồng thời đẩy mạnh hơn nữa và đa dạng các hình thức tuyên truyền, đào tạo nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân về tầm quan trọng của sản xuất nông nghiệp sạch; khuyến khích nông dân thay đổi tập quán sản xuất từ thủ công sang ứng dụng công nghệ. Bên cạnh đó, cần có hệ thống xử lý chất thải công nghiệp chuyên biệt và khép kín tạo ra mô hình sản xuất, kinh doanh thân thiện với môi trường.

Theo ông Lê Minh Tâm - Phó Giám Sở NN-PTNT tỉnh Bình Dương, phát triển nông nghiệp sinh thái và kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp và thực hành trách nhiệm xã hội trong sản xuất kinh doanh sản phẩm nông nghiệp là mục tiêu, nhiệm vụ cũng là giải pháp động lực để phát triển bền vững sản xuất nông nghiệp của tỉnh Bình Dương trong giai đoạn hiện nay. Trong quá trình đó, người sản xuất giữ vai trò trọng tâm, các nhà khoa học cung cấp, chuyển giao các giải pháp và các cơ quan quản lý nhà nước có vai trò định hướng hỗ trợ.

“Trong thời gian tới, cùng với sự nỗ lực của các bên, tôi tin rằng ngành nông nghiệp Bình Dương sẽ hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của ngành. Đó là phát triển nông nghiệp bền vững, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp…”, ông Lê Thanh Tâm nhấn mạnh.