Nông dân Kenya đổ xô trồng bông GMO

Vào năm 2018, Tổng thống Uhuru Kenyatta trong Chương trình nghị sự Big Four của ông đã đưa ra một thông báo khiến các nhà khoa học chú ý sau khi cho phép trồng bông biến đổi gen để thúc đẩy ngành sản xuất trong nước.

Thông báo này thay thế lệnh cấm năm 2012 đã được đưa ra, cấm nhập khẩu hoặc trồng các loại cây biến đổi gien GMO trong nước, trừ khi nó được thực hiện trong các thử nghiệm hạn chế cho mục đích nghiên cứu.

Ba năm sau, Zachariah Guyo đã nổi lên như một trong những người hưởng lợi lớn từ tuyên bố của Tổng thống Kenyatta khi vụ thu hoạch của ông đã tăng gấp đôi với việc trồng bông công nghệ sinh học mới.

Ông Guyo đã trồng bông trong nhiều năm ở hạt Tana River nhưng đã phải dừng lại vì dịch bệnh và côn trùng "ăn" vào sản xuất của ông. Tuy nhiên, với sự ra đời của bông Bt, người nông dân nhận thấy năng suất của mình tăng lên.

“Tôi có thể chứng thực những lợi ích mang lại khi trồng loại bông mới này. Tôi đã thấy sản lượng của mình tăng gấp đôi kể từ khi tôi canh tác bông GMO”, người nông dân đang trồng vụ thứ hai cho biết.

Ông Adhan Umuru, một nông dân khác ở Tana River cho biết ông cũng rất ấn tượng về năng suất và chống chịu sâu bệnh của bông Bt. Ông nói, năng suất và khả năng chống chịu sâu bệnh của nó làm cho nông dân hấp dẫn để trồng.

“Trước đây, chúng tôi có thể mất rất nhiều mùa màng vì sâu bệnh. Sâu đục quả là mối đe dọa lớn đối với canh tác bông. Tuy nhiên, với sự ra đời của giống mới này, chúng tôi không còn phải đối mặt với vấn đề sâu bệnh nữa ”, ông Umuru nói.

Những người nông dân cũng đang tận hưởng một thị trường thuận lợi sau khi ký hợp đồng với Makueni Ginneries, do công ty sẵn sàng mua sản phẩm của họ.

James Kirimi, người quản lý kế hoạch của Cơ quan Thủy lợi Quốc gia, cho biết những người nông dân trồng cây trong khu định cư đang bán bông cho Công ty Ginneries với giá 54 shilling một kg. Ông Kirimi nói: “Những nông dân này yên tâm về giá cả vì họ đã ký hợp đồng cung cấp bông cho Công ty Ginneries".

Hiệu suất của loại bông biến đổi gen GM này, có năng suất cao hơn gấp bốn lần so với loại thông thường, đã là một yếu tố thúc đẩy việc trồng bông Bt. Một gốc của bông Bt tạo ra 40 quả trong khi các giống thông thường tạo ra từ 15-20 quả, làm cho giống mới vượt trội hơn.

Chính phủ Kenya dự kiến ​​đến năm 2022 sẽ có khoảng 40.000-200.000 nông dân canh tác bông GMO vì họ tìm cách vực dậy ngành dệt may đã sụp đổ bởi thiếu nguyên liệu.

Nhu cầu thị trường

Kenya sản xuất ít hơn 12 triệu mét vuông vải dệt mỗi năm, so với nhu cầu thị trường khoảng 171 triệu mét vuông. Do các nhà máy dệt đang hoạt động dưới 40% công suất, nên ngay cả khi tất cả các nhà máy dệt đều hoạt động 100% công suất, thì sản lượng mà Kenya sản xuất là 26,7 triệu mét vuông vải, chỉ bằng 15,6% nhu cầu.

Các nhà khoa học cho rằng bông Bt có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt cũng như chịu hạn tốt. Charles Waturu, một nhà khoa học cấp cao của Tổ chức Nghiên cứu và Chăn nuôi Nông nghiệp Kenya (Kenya Agriculture Livestock and Research Organisation - Kalro), cho biết: “Loại bông biến đổi gen GM này có khả năng chống chịu sâu bệnh và chịu hạn và nó là giải pháp cho loài sâu đục quả khét tiếng đang ảnh hưởng đến sản lượng cây trồng ở quốc gia này".

Theo chương trình nghị sự Big Four, chính phủ Kenya đang nhắm mục tiêu vào lĩnh vực sản xuất, đặc biệt là thông qua sản xuất dệt may, vốn đã giảm dần trong những năm qua, để tạo ra nhiều việc làm hơn trong nước.

Rivatex hồi sinh

Năm 2020, Tổng thống Uhuru Kenyatta tái ủy quyền cho Công ty Rivatex thúc đẩy sản xuất các sản phẩm địa phương sử dụng bông do nông dân địa phương sản xuất. Sản lượng bông đã giảm ở nước này kể từ những năm 1980 do Kenya phụ thuộc vào nhập khẩu để giảm bớt việc thiếu nguyên liệu.

Theo một báo cáo có tiêu đề Tình trạng buôn bán quần áo cũ và giày dép ở Kenya, được công bố vào ngày 4 tháng 3 năm 2021, bởi Viện Kinh tế, người dân Kenya đã chi 137,5 tỷ shilling vào năm 2019 cho quần áo và giày dép.

“Khoảng 2,5% tiêu dùng tư nhân ở Kenya đã được chi cho quần áo và giày dép trong năm 2019. Khoản chi này lên tới 137,5 tỷ shilling, tương đương trung bình 4.150 shilling/người mỗi năm cho tất cả các khoản mua sắm quần áo cũ, quần áo mới và giày dép”, theo báo cáo.

Kể từ năm 2014, chính phủ Kenya đã bơm gần 5 tỷ shilling để hiện đại hóa công ty Rivatex, tạo ra hơn 3.000 việc làm và cung cấp vải cho hơn 30.000 thợ may trên khắp đất nước. Nghiên cứu này là cơ sở cho việc xem xét lại lệnh cấm cây trồng biến đổi gen.

Các nhà khoa học đã phải mất nhiều năm nghiên cứu để bông biến đổi gen được chấp nhận trồng ở Kenya. Còn việc phê duyệt trồng ngô biến đổi gien vẫn đang phải chờ đợi để được phê chuẩn.

Kenya đã tiến hành thử nghiệm ngô biến đổi gien GMO tại các cánh đồng hạn chế trong 10 năm qua nhưng chính phủ vẫn chưa cho phép thương mại hóa giống ngô này. James Karanja, Trưởng nhóm khoa học tại Kalro cho dự án này: “Kenya đang đánh mất công nghệ này vì nhà tài trợ sẽ không bơm thêm tiền cho nghiên cứu này khi chính sách hiện tại đã cấm thương mại hóa.

Cựu Bộ trưởng Nội các Y tế Kenya Beth Mugo đã ban hành lệnh cấm đối với cây trồng biến đổi gien GMO vào năm 2012 sau khi một tạp chí công bố rằng việc tiêu thụ cây trồng đã được phát hiện là gây ra các khối u ung thư ở chuột.