Mỹ lo ngại đậu tương Brazil 'lấn lướt' thị trường

Giá đậu tương trên thị trường đã phải đối mặt với một số khó khăn trong những tuần gần đây với dự trữ toàn cầu tăng cao hơn kỳ vọng, mặc dù nông dân Brazil vẫn tiếp tục vụ gieo trồng đậu tương và kết quả thu hoạch vẫn còn ở rất xa trong tương lai.

Điều kiện thời tiết thuận lợi trong các năm vừa qua khiến vụ mùa của Brazil sẽ đạt mục tiêu hoặc vượt quá dự kiến, đảm bảo nguồn cung có thể xuất khẩu.

Brazil, quốc gia sản xuất và xuất khẩu đậu tương hàng đầu, đang có một khởi đầu hiệu quả với những nỗ lực trồng trọt của mình. Trên toàn quốc, tiến độ gieo trồng ước tính hoàn thành từ 36-38% vào cuối tuần trước, lớn hơn mức 27% điển hình thường thấy.

Tiến độ trồng đậu tương vượt trước mức bình thường ở bang trồng nhiều đậu tương nhất là Mato Grosso, trong khi khi đó ở khu vực phía Nam của Brazil, tiến độ có chậm lại ở bang trồng đầu tương số 2 là Parana. Tuy nhiên, các khu vực phía nam đang nhận được lượng mưa cần thiết sau mùa đông khô hạn.

Tốc độ canh tác nhanh hơn không đồng nghĩa đảm bảo sản lượng lớn hơn, mặc dù điều này có nghĩa là nguồn cung đậu tương ra thị trường sẽ xuất hiện sớm hơn, giảm bớt sự gián đoạn thu hoạch. Các nhà giao dịch sẽ theo dõi điều kiện thời tiết canh tác của Brazil trong những tháng tới, nhưng nguyên nhân từ phía nhà sản xuất làm cho giá đậu tương tăng khó có thể xảy ra.  

Tình hình sản xuất

Cây đậu tương của Brazil có thể phát triển mạnh ngay cả trong điều kiện khô hạn hơn bình thường, đặc biệt là ở phía bắc, do lượng mưa xuất hiện nhiều. Tổng lượng mưa tích lũy vào tháng 12, tháng quan trọng đối với việc canh tác đậu tương, trung bình khoảng 220 mm (8,7 inch) trong khu vực sản xuất chính của bang Mato Grosso.

Nếu làm một phép so sánh, bang sản xuất đậu tương hàng đầu của Mỹ là Illinois có tổng lượng mưa trung bình khoảng 3,65 inch trong tháng 8. Khu vực miền nam của Brazil cũng có thể mong đợi lượng mưa khá lớn, với tổng lượng mưa trong tháng 12 và tháng 1 ở các nơi tại bang Parana trung bình ít nhất là 6,5 inch.

Mato Grosso chỉ trải qua một vụ thu hoạch đậu tương tệ hại thực sự trong thập kỷ qua, và đó là vụ thu hoạch vào đầu năm 2016 sau đợt khô hạn bất thường vào năm trước đó (2015). Nắng nóng quá mức, kéo dài kết hợp với khô hạn làm năng suất giảm hơn 10%.

Thật trùng hợp, vụ thu hoạch đậu tương 2015-16 của Brazil là vụ duy nhất trong số chín vụ thu hoạch vừa qua mà Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đưa ra dự đoán sản lượng quá cao. Biên độ chênh lệch sản lượng chỉ là 1,3 triệu tấn (1%) giữa dự đoán và sản lượng cuối cùng, cho thấy những năm bị coi là có vụ thu hoạch tồi tệ nhất của Brazil không thực sự tồi tệ như vậy.

Cơ quan thống kê Brazil Conab cũng có xu hướng tương tự là quá bảo thủ trong dự báo sản xuất. Các ước tính của các cơ quan có xu hướng đưa ra gần vào thời điểm cuối cùng của vụ canh tác khi được biết thêm về diện tích trồng trọt. Và cơ quan này dường như chậm hơn khi áp dụng xu hướng năng suất gần đây của Brazil.

USDA dự báo sản lượng đậu tương của Brazil giai đoạn 2021-22 ở mức kỷ lục 144 triệu tấn, tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi đó Conab đưa ra dự đoán năng suất thận trọng hơn với tổng sản lượng 140,8 triệu tấn.

Sản lượng đậu tương thu hoạch của Brazil đã vượt qua của Hoa Kỳ trong những năm gần đây, mặc dù sản lượng thu hoạch của hai nước này gần như tương đương trong hơn hai thập kỷ. Theo dữ liệu của USDA, năng suất trung bình trong 5 năm của Brazil là 3,45 tấn/ha (51,3 giạ/mẫu Anh) so với 3,36 tấn/ha (50 giạ/mẫu Anh) của Hoa Kỳ.

Vụ thu hoạch ngô ở Brazil kém ổn định hơn nhiều so với đậu tương, đặc biệt là với sự gia tăng của việc trồng ngô vụ thứ hai trong thập kỷ qua. Phần lớn lãnh thổ Brazil bước vào mùa khô trong thời gian trồng vụ ngô thứ hai, điều này có thể hạn chế sản lượng nếu mưa ngừng sớm và nhiệt độ lạnh hơn có thể đe dọa ở phía nam.

Tình hình xuất khẩu

Mato Grosso là một trong những bang đầu tiên thu hoạch đậu tương, vì vậy xuất khẩu có thể tăng tốc khi nông dân ở đó bắt đầu thu hoạch. Trong những năm mà đậu tương được trồng nhanh chóng, như các năm 2018 và 2019, tốc độ thu hoạch cũng tăng nhanh vào cuối tháng Giêng và tháng Hai.

Xuất khẩu đậu tương của Brazil bắt đầu sớm hơn vào đầu năm 2019 và 2020, vượt xa các nhà xuất khẩu Hoa Kỳ vào cuối vụ thu hoạch của họ. Ngay cả vào đầu năm 2021 khi mùa thu hoạch đậu tương của Brazil bị muộn, các nhà xuất khẩu đã bù đắp cho sự chậm trễ này bằng những nỗ lực kỷ lục khổng lồ vào tháng 3, tháng 4 và tháng 5.

Vụ thu hoạch bị trì hoãn của Brazil một năm trước đã kéo dài thời hạn xuất khẩu của Hoa Kỳ đến hết tháng Giêng, nhưng sự thúc đẩy xuất khẩu lớn của Brazil trong những tháng tiếp theo đã khiến xuất khẩu của Hoa Kỳ xuống mức thấp lịch sử trong thời điểm trái vụ của nước này.

Vụ thu hoạch sắp tới của Brazil gây nguy hiểm cho tiềm năng xuất khẩu đậu tương của Hoa Kỳ. Giá đậu tương xuất khẩu ra khỏi Brazil vào đầu năm 2022 hấp dẫn hơn nhiều so với giá đậu tương hiện tại của Hoa Kỳ vào thời điểm mà doanh số bán hàng của Hoa Kỳ sẽ tăng mạnh.

Trung Quốc, nước mua đậu tương hàng đầu, gần đây đã không cho thấy sự quan tâm nhất quán và cao độ đối với hạt có dầu của Mỹ.