Công nhân nông nghiệp thời vụ ở Đức bị 'vi phạm quyền lao động hàng loạt'

Theo một báo cáo mới của liên minh Sáng kiến ​​Nông nghiệp Công bằng (Fair Agriculture Initiative - FAI) về công việc thời vụ trong nông nghiệp Đức, những người làm nông nghiệp theo mùa phải chịu nhiều vi phạm quyền lao động ở quốc gia này. 

Do đó, các nghiệp đoàn lao động đang yêu cầu chính phủ tiếp theo tại Đức thực hiện khía cạnh xã hội của trợ cấp nông nghiệp của Liên minh châu Âu (EU) sớm nhất là vào năm 2023 và không tận dụng giai đoạn chuyển tiếp do Ủy ban châu Âu (EC) cấp.

Trong các chuyến thăm thực tế, các đại diện của FAI thường xuyên chứng kiến tình trạng “trả lương không đầy đủ và khấu trừ lương quá mức”, thiếu bảo hiểm xã hội và y tế, “nhà ở không đầy đủ” và “vi phạm các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn cũng như bảo vệ sức khỏe”.

Vào năm 2021, báo cáo cho thấy phần lớn lao động thời vụ được tuyển dụng cho mùa thu hoạch đến từ Romania, tiếp theo là Ba Lan, Croatia, Ukraine, Bulgaria và Georgia.

Vi phạm trong đại dịch

FAI cũng cho biết số lượng lao động thời vụ tại Đức vẫn ở mức cao trong năm 2020 so với mức trước đại dịch.

Đức ban đầu cấm lao động thời vụ nước ngoài nhập cảnh vào nước này khi bắt đầu đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn, lao động thời vụ nước ngoài vẫn được phép nhập cảnh, trong những điều kiện nhất định, để ngăn chặn thiếu lao động trồng trọt dẫn tới mùa vụ thất bát sắp xảy ra.

Báo cáo cho thấy các biện pháp phòng chống Covid-19 thường xuyên bị vi phạm và các tiểu bang hiếm khi thanh tra các trang trại. Số liệu từ một số bang của Đức cho thấy cơ quan nhà nước có quá ít các biện pháp kiểm soát để phát hiện một cách hiệu quả các hành vi vi phạm pháp luật lao động.

Ở Bavaria, cơ quan nhà nước chỉ thực hiện 2-4 cuộc thanh tra vào tháng thu hoạch măng tây (tháng 4) trong những năm gần đây. Trên cả bang Lower Saxony, bang diện tích thứ hai của nước Đức, số vụ thanh tra của cơ quan nhà nước trong năm 2020 chỉ là 105.

Theo Harald Schaum, Phó Chủ tịch liên bang của Hiệp hội Công đoàn Đức (IG BAU), điều này có thể xảy ra do các quy định pháp lý lỏng lẻo và thiếu việc thực hiện.

“Các quy định ngày càng trở nên tồi tệ hơn và giảm dần trong những năm qua; đồng thời, hầu như không có bất kỳ biện pháp kiểm soát nào”, Schaum nói với EurActiv chi nhánh Đức. Do đó, các công ty tuân thủ pháp luật đang phải cạnh tranh với những công ty coi thường quy định và "Đức ngày càng trở nên không hấp dẫn đối với lao động thời vụ", ông nói thêm.

Thực hiện điều kiện xã hội

Theo Schaum, điều kiện xã hội của trợ cấp nông nghiệp của EU phải được thực hiện một cách nhất quán. Bởi lẽ chính phủ tiếp theo của Đức đang được thương lượng thành lập giữa ba đảng Đảng Dân chủ Xã hội SPD, Đảng Xanh và Đảng Dân chủ Tự do FDP (thân thiện với doanh nghiệp)."Chính phủ cũng cần mở rộng đáng kể các biện pháp kiểm soát quy định", ông nói thêm.

Cải cách hiện tại của Chính sách Nông nghiệp Chung EU (CAP) đã đưa ra cái gọi là quy định điều kiện xã hội. Trong giai đoạn chính sách mới, trợ cấp sẽ chỉ được thực hiện thông qua các khoản thanh toán nông nghiệp trực tiếp liên quan đến việc tuân thủ yêu cầu tối thiểu cụ thể về điều kiện làm việc, môi trường và phúc lợi động vật.

Điều kiện xã hội làm tăng “áp lực lên các quốc gia thành viên, bao gồm cả Đức, cuối cùng phải xử phạt nghiêm túc những hành vi vi phạm các quy định cần tuân thủ với tất cả các hậu quả pháp lý”, Schaum nói.

Phó Chủ tịch liên bang của IG BAU cũng kêu gọi chính phủ Đức sắp tới không tận dụng giai đoạn chuyển tiếp được EU cho phép để đưa ra các điều kiện mà bắt đầu thực hiện biện pháp này sớm nhất là vào năm 2023.

Cho đến nay, các kế hoạch của Đức để thực hiện cải cách Chính sách Nông nghiệp Chung CAP không lường trước được các điều kiện xã hội mới sẽ được áp dụng cho đến năm 2025. “Việc thực hiện các điều kiện xã hội nên thực hiện hôm nay chứ không phải ngày mai,” Schaum nói.

Đề xuất giới thiệu điều khoản về điều kiện xã hội trong Chính sách Nông nghiệp Chung CAP đã được Nghị viện Châu Âu đưa ra và được thúc đẩy mạnh mặc dù các nước EU, bao gồm Bộ trưởng Nông nghiệp Đức Julia Klöckner tỏ ra nghi ngờ về điều đó.

Bộ trưởng Nông nghiệp Klöckner nói với Hội đồng Agrifish vào tháng 6, nơi thảo luận về thỏa thuận tạm thời mà các bộ trưởng EU làm trung gian với Nghị viện EU là vấn đề thực hiện ở cấp quốc gia “không nên bị đánh giá thấp,”

Công việc thời vụ trong chương trình nghị sự của các đảng

"Cần phải có một cơ quan thanh tra lao động có đủ nhân viên và hiệu quả ở Đức, bao gồm các quyền lực và năng lực kiểm soát", Schaum nói.

Ông nói thêm, hợp tác quốc tế với Thanh tra Lao động châu Âu cũng phải được tăng cường. Chính phủ mới cũng sẽ phải đảm bảo tuân thủ tốt hơn Chỉ thị về người lao động theo thời vụ của EU, bao gồm cả người lao động nước thứ ba.

Trong số ba đảng của Đức hiện đang đàm phán về một liên minh chính phủ mới, cả Đảng Xanh và Đảng Dân chủ Xã hội SPD đều ủng hộ các điều kiện làm việc tốt hơn trong nông nghiệp.

Chương trình bầu cử của Đảng Dân chủ Xã hội SPD tuyên bố sẽ "chống lại điều kiện làm việc bấp bênh của lao động nhập cư" và ủng hộ "mức lương ổn định cũng như điều kiện làm việc tốt cho nhân viên". Còn Đảng Xanh muốn tăng cường quyền của nhân viên và đảm bảo bảo vệ sức khỏe, an toàn tốt hơn tại nơi làm việc. Tuy vậy, chương trình của Đảng Dân chủ Tự do FDP lại không đề cập đến chủ đề này.