Chuyên gia: Úc lại trở thành nhà xuất khẩu gạo lớn trong năm 2022

Do hạn hán, sản lượng lúa của Úc đạt mức thấp nhất trong hơn một thập kỷ trong niên vụ (tính từ tháng 4 năm trước tới tháng 3 năm sau) 2019/20 – xuống 50.000 tấn - theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA). Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một mức giảm nhẹ so với năm trước.

Và kể từ đó, sản lượng lúa của Úc tăng lên đáng kể, với việc USDA ước tính sản lượng niên vụ 2020/21 ở mức 458.000 tấn. Bộ Khoa học, Kinh tế Tài nguyên và Nông nghiệp Úc (ABARES) cũng ước tính tương đương mức này, tăng gấp tám lần so với cùng kỳ niên vụ trước.

Sự hồi sinh đến từ lượng mưa gia tăng đáng kể, bắt đầu từ đầu năm 2020, do đó mực nước hồ chứa các hồ chứa cũng tăng mạnh. Điều này đã dẫn đến sự sụt giảm giá nước tưới, vốn đã ở mức cao nhất trong lịch sử sau hai năm hạn hán nghiêm trọng ở vựa lúa của New South Wales.

Đối với nông dân trồng trọt thâm canh, giá nước giảm là một yếu tố quan trọng. Hiện tượng thời tiết La Nina năm 2021 đã đảm bảo rằng Úc tiếp tục nhận được lượng mưa lớn bất thường, đặc biệt là ở New South Wales. Năm ngoái là năm có mức ẩm ướt rất lớn với bang New South Wales, với Cục Khí tượng báo cáo rằng tháng 11/2021 là tháng 11 ẩm ướt nhất từ ​​trước đến nay. Lần đầu tiên kể từ năm 2016, việc phân bổ nước cho nông dân ở cả hai thung lũng Murray và Murrumbidgee ở mức tối đa.

Kết quả là, một vụ mùa bội thu dự kiến ​​sẽ được thu hoạch trong vài tháng tới. USDA dự kiến ​​sản lượng lúa của Úc niên vụ 2021/22 sẽ tăng 75%, lên 800.000 tấn, đây sẽ là vụ mùa lớn nhất kể từ năm 2017. Còn ABARES dự kiến ​​rằng chỉ riêng ở New South Wales, sản lượng sẽ tăng lên 857.000 tấn, với các bang khác thường chỉ đóng góp chưa tới 10.000 tấn.

Nhà tiếp thị lớn duy nhất của Úc - SunRice - có phần thận trọng hơn trong dự báo của mình. Công ty tuyên bố rằng họ dự kiến ​​sản lượng lúa "vượt quá 600.000 [tấn]". Nếu năng suất ruộng trung bình trong 5 năm được đáp ứng, SunRice kỳ vọng vụ này sẽ là vụ lớn nhất trong 5 năm, đánh dấu sự cải thiện trong vụ mùa năm 2018, với tổng sản lượng là 623.000 tấn.

Dấu hiệu ban đầu

Với nguồn cung sắp tới cùng với vụ mùa năm 2021 được cải thiện đáng kể, Úc đang ở trong tình huống bất thường khi có sẵn nhiều gạo hơn mức cần thiết để phục vụ các thị trường nội địa và xuất khẩu cốt lõi của mình. Điều này đặt ra câu hỏi về việc SunRice sẽ làm gì với mức lúa thặng dư của mình và tác động của nó đến thị trường gạo Japonica cao cấp toàn cầu.

Trong những tháng cuối năm 2021, một số dấu hiệu đã bắt đầu xuất hiện. Tại thị trường Đài Loan, Úc đã thành công giành được hạn ngạch 12.634 tấn gạo lứt hạt vừa và ngắn năm 2021 vào ngày 17/11 sau hai lần đấu thầu không thành công. Đây cũng lần đấu thầu "thông thường" đầu tiên Úc thành công ở  Đài Loan kể từ năm 2017.

Nguồn tin cho biết, Úc bỏ thầu lô hàng này ở mức  990,15-1.027,69 USD/tấn vào ngày 13/10; 915,65-968,38 USD/tấn vào ngày 4/11 và chỉ giành được lô hàng khi bỏ thầu với mức 897,84 USD/tấn giao tại kho của chính phủ trong cuộc đấu thầu lại vào ngày 17/11 - đợt đấu thầu cuối cùng trước khi cho các quốc gia khác đấu thầu.

Ví dụ về Đài Loan cho thấy sự độc quyền gần như tồn tại trên thị trường gạo Úc cho phép nước này linh hoạt trong việc định giá. Đổi lại, điều này cho phép Úc tự định giá thấp hơn mức cạnh tranh khi cần thiết để đảm bảo rằng lượng cây trồng dư thừa của họ được xuất khẩu.

Tương tự, Úc cũng thành công đấu thầu xuất khẩu hai lô hàng12.000 tấn gạo sang Nhật trong cuộc đấu thầu ngày 15/10 và 17/12 năm ngoái.

Năm 2022

Bước sang năm 2022, rất có khả năng Úc sẽ tiếp tục chào hàng thành công trong đấu thầu các lô hàng xuất khẩu gạo sang Đài Loan, và giành lấy các lô xuất khẩu sang Nhật trong các phiên đấu thầu Tiếp cận tối thiểu.

Cũng có khả năng Úc sẽ tận dụng hạn ngạch xuất khẩu 6.220 tấn của Nhật Bản (thông qua đấu thầu Mua-Bán đồng thời) nhờ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương. Khối lượng này, tăng dần lên 8.400 tấn trong thập kỷ tới, đã hầu như không được sử dụng trong hai năm qua do thâm hụt nguồn cung của Úc.

Các hạn ngạch khác có thể và có khả năng sẽ được sử dụng là hạn ngạch nhập khẩu 15.595 tấn của Hàn Quốc, đã không được sử dụng trong nhiều năm, bên cạnh một thỏa thuận mới của Anh đã được đưa ra vào giữa năm 2021. 

Một thông cáo báo chí của SunRice từ tháng 12 đã mô tả đây là "kết quả tiếp cận thị trường quan trọng nhất đối với xuất khẩu gạo trong bất kỳ Hiệp định Thương mại Tự do nào gần đây mà chính phủ Úc đã đàm phán."

Theo hiệp định thương mại tự do này, tất cả các loại thuế quan của Vương quốc Anh đối với gạo hạt ngắn và trung bình của Úc sẽ được xóa bỏ, đồng thời hạn ngạch miễn thuế hàng năm 1.000 tấn đối với gạo hạt dài của Úc cũng đã được đồng ý. Người phát ngôn của SunRice nói với S&P Global Platts rằng thỏa thuận sẽ được thực hiện "vào khoảng giữa năm nay".

Một mối quan tâm cấp bách hơn giữa các đối thủ cạnh tranh lớn của Úc, đặc biệt là California, là Úc có thể chiếm thị phần ở các thị trường tư nhân linh hoạt hơn, đặc biệt là Trung Đông. Trái ngược với Úc, California có một vụ mùa đặc biệt kém vào năm 2021 do hạn hán, với các nguồn tin liên tục báo cáo rằng họ đã "mất" thị trường Trung Đông do giá cao và vì họ ưu tiên bán hàng cho các thị trường xuất khẩu và nội địa.

Năm mới 2022 sẽ là một năm được chào đón đối với những người nông dân và SunRice của Úc. Miễn là các giai đoạn cuối cùng của vụ mùa diễn ra suôn sẻ, Úc sẽ có một vụ mùa bội thu và có nhiều khả năng phục vụ các thị trường cốt lõi của mình.

Rất có thể Úc sẽ loại bỏ và tận dụng các hạn ngạch hiện có và các Hiệp định thương mại tự do đã bị bỏ qua trong nhiều năm do sản xuất bị ảnh hưởng bởi hạn hán. Dấu hỏi lớn sẽ là Úc thâm nhập được bao nhiêu vào các thị trường khác, chẳng hạn như Nhật Bản và Trung Đông.